تفاوت TCP و UDP

سیستم ها برقرار ارتباط با یکدیگر را مدیون پروتکل ها هستند که tcp و udp دو نوع پروتکل کاربردی برای انتقال داده ها بوده و حتما در هنگام تنظیم نرم افزار های فایروال و روتر با آن ها مواجه شده اید. این دو پروتکل برای اموری مانند انتقال فایل، پخش زنده ویدئو و بازی، ارسال ایمیل، وب گردی و مواردی از این قبیل کاربردی هستند. اما برای استفاده از این دو پروتکل کاربردی لازم است که با هر کدام، کاربردها و تفاوت های آن ها آشنا شوید، برای آشنایی با این دو پروتکل و تفاوت بین tcp و udp تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

پروتکل چیست و چرا اهمیت دارد؟

قبل از آشنایی با دو پروتکل tcp و udp بهتر است ابتدا بدانید پروتکل چیست و چه اهمیتی دارد. پروتکل مجموعه ای از فرمت ها و قانون ها برای ردوبدل شدن داده ها و ارسال پیام بین دستگاه های یک شبکه است و این امکان را فراهم می کند که اطلاعات بین دستگاه ها ارسال و دریافت شوند. در واقع پروتکل ها زبان مشترکی برای کامپیوترها بوده و بدون توجه به تفاوت های ساختاری مبدا و مقصد امکان تبادل آن ها را فراهم می کند.

بنابراین Protocol از این نظر اهمیت دارد که ارتباطات درست و موثری در شبکه برقرار می کند. با کمک پروتکل اجزای یک شبکه از جمله روترها، سرورها، کامپیوتر و دیگر تجهیزات با وجود تفاوت های زیرساختی یا استانداردها می توانند با یکدیگر ارتباط داشته باشند. دلیل دیگر اهمیت پروتکل ها تضمین امنیت ارتباطات است زیرا با قوانین و فرمت هایی که تعیین می شود دستگاها را برای ارتباط با یکدیگر به استفاده از مکانیزم های امنیتی و رمزنگاری اجبار می کند و در نتیجه از دسترسی های غیرمجاز جلوگیری می کند. از دیگر دلایل اهمیت پروتکل می توان به افزایش کارایی شبکه، افزایش سرعت انتقال داده ها، تضمین صحت ارتباطات و جلوگیری از اختلال در ارتباطات اشاره کرد.

اگر بدنبال راه اندازی شبکه جدید هستید، حتما تجهیزات شبکه میکروتیک را بررسی کنید.

پروتکل TCP چیست؟

برای درک فرق بين tcp و udp و کاربردهای این پروتکل های مهم، بهتر است که ابتدا با هر کدام از آن ها آشنا شوید. TCP مخفف عبارت Transmission Control Protocol بوده که یک پروتکل اتصال گرا محسوب می شود و بعد از اینکه دو سیستم با یکدیگر ارتباط برقرار کردند می تواند از هر جهت انتقال اطلاعات را انجام دهد. این پروتکل جزو اصلی ترین پروتکل های شبکه TCP/IP بوده و امکان بررسی خطاها، تضمین تحویل صحیح داده ها و تحویل packetها به همان روشی که ارسال می شوند را فراهم می کند.

با استفاده از پروتکل کنترل انتقال تا زمانی که ارسال داده به طور کامل انجام نشود، دو کامپیوتر به یکدیگر متصل خواهند ماند و بعد از اینکه از ورود ایمن داده ها اطمینان حال نمود، اتصال را قطع می کند. بسته هایی که با TCP ارسال می شود ردیابی می شوند و به همین دلیل داده ها هنگام انتقال از بین نرفته یا خراب نمی شوند و درصورت قطع شدن شبکه مختل نخواهد شد.

مثال کاربردی که می توان برای درک بهتر TCP زد، بارگذاری صفحات وب است. هنگامی که کاربر آدرس سایتی را در مرورگر وارد می کند، موتور جستجو از طریق پروتکل HTTP که بر مبنای TCP هستند به سرور درخواست می دهد که صفحه را بارگذاری کند و پروتکل TCP تضمین می کند که داده های صفحه وب به صورت کامل و بدون هیچ مشکلی دریافت شوند.

پروتکل UDP چیست؟

پروتکل UDP یا User Datagram Protocol، پروتکلی غیر اتصال گرا است که عملکردی مانند TCP دارد اما خدمات ریکاوری و بررسی خطاها را ندارد. بنابراین یک فرق tcp و udp این است که TCP اتصال گرا بوده اما UDP غیر اتصال گرا است. این پروتکل به صورت مکرر برای کاربران datagram ارسال نموده تا از دریافت آن ها مطمئن شود. بنابراین در این پروتکل اموری مانند ایجاد، حفظ یا خاتمه اتصال بین دو سیستم صورت نمی گیرد.

پروتکل دیتاگرام کاربر یا UDP به صورت مستقیم به کامپیوتر گیرنده وصل نمی شود بلکه داده ها را به خارج ارسال نموده و سپس آن ها را به دستگاه های بین رایانه فرستنده و گیرنده ارسال می کند تا داده ها در مقصد موردنظر دریافت شود. پروتکل UDP برای اموری مانند مشاهده صفحات وب، ارسال ایمیل یا دانلود فایل ها کاربردی نیست بلکه برای مواردی مانند ارتباطات broadcast و پخش آنلاین بازی ها و ویدیوها کاربردی است.

برای مثال هنگامی که در حال یک پخش آنلاین هستید که با استفاده از UDP پخش می شود، سرور جریانی ثابت از بسته های UDP را به رایانه تماشا کنندگان ارسال می کند، بنابراین هنگامی که اتصال برای چند ثانیه قطع می شود ممکن است ویدیو برای لحظاتی پرش کرده یا متوقف شود اما سپس به بیت فعلی پخش خواهد رسید. با استفاده از UDP انتقال داده سریع تر صورت می گیرد زیرا نیازی به صبر کردن فرستنده برای اطمینان از دریافت بسته توسط گیرنده نیست بلکه به ارسال بسته های بعدی ادامه خواهد داد. اما درصورتی که گیرنده بسته هایی از UDP را از دست دهد آن ها گم شده و فرستنده مجددا آن ها را ارسال نمی کند زیرا در این پروتکل سرعت فاکتور اصلی بوده و تصحیح خطا چندان اهمیت ندارد.

پیشهاد خرید: خرید اکسس پوینت میکروتیک

 تفاوت TCP و UDP چیست؟ 

پروتکلهای TCP و UDP در عملکرد و برخی از مشخصات با هم تفاوت هایی دارند که آشنایی با آن ها برای کاربران اهمیت دارد. در ادامه تفاوت tcp و udp از جنبه های مختلف معرفی شده است.

• پروتکل TCP قبل از اینکه اطلاعات را ارسال کند بین فرستنده و گیرنده ارتباط برقرار می کند، اما UDP قبل از ارسال داده ها بین دو طرف اتصال برقرار نمی کند.
• پروتکل TCP قابل اعتماد بوده و تضمین می کند که گیرنده داده ها را تحویل می گیرد و درصورتی که یک قسمت از اطلاعات در هنگام ارسال از بین برود آن ها را بازیابی و مجددا ارسال می کند اما udp به خطاها توجهی ندارد، بنابراین وضعیت تحویل داده نیز یک فرق tcp و udp است.
• پروتکل TCP از مکانیزم کنترل جریان بهره می برد تا از عدم ارسال اطلاعات زیاد توسط فرستنده مطمئن شود و جلوی این اتفاق را می گیرد اما UDP از این ویژگی بهره مند نیست و packet ها یا ارسال می شوند یا از بین می روند.
• تضمین ارسال منظم پکت ها نیز تفاوت پروتکل tcp و udp است که TCP تضمین می کند آن ها بر اساس تاریخ و به ترتیب ارسال می شوند درصورتی که UDP مبنای مشخصی ندارد.
• تفاوت دیگر این دو پروتکل این است که udp سرعت بالاتری نسبت به tcp دارد، دلیل کند بودن سرعت TCP عملکرد گسترده آن است و این پروتکل باید علاوه بر بررسی خطاهای احتمالی، فایل ها را همانطور که ارسال شده نیز دریافت نماید و انجام فرایند توسط آن زمان بر تر خواهد شد.
• از پروتکل TCP برای مواردی استفاده می شود که قابلیت اطمینان اهمیت دارد اما سرعت چندان مهم نباشد اما بالعکس UDP برای برنامه هایی استفاده می شود که کارایی و سرعت بالای آن ها اهمیت دارد.

کاربردهای رایج هر پروتکل

همانطور که گفته شد یک فرق udp و tcp در کاربرد آن ها است، هر کدام از این پروتکل ها برای برنامه و هدف خاصی کاربرد دارند. در ادامه نیز رایج ترین کاربردهای هر پروتکل معرفی شده است.

کاربرد های رایج UDP

• پخش آنلاین ویدئو ها، فایل های صوتی و بازی های آنلاین
• انتقال صوت بر روی پروتکل اینترنت
• ارسال پیام های فوری بین کاربران
• ارسال داده برای چاپگرها
• ارسال زنده تصاویر و فیلم دوربین های مداربسته

کاربردهای رایج TCP

• ارسال فایل های مهم و بزرگ
• ارسال و دریافت ایمیل
• بارگیری صفحات وب
• انتقال امن فایل ها بین دو کامپیوتر

در چه شرایطی TCP بهتر است و در چه شرایطی UDP؟

باتوجه به مشخصات و تفاوت هایی که برای udp و tcp ذکر شد حتما به این نتیجه رسیده اید که در چه شرایطی استفاده از کدام یک مناسب تر است. به صورت کلی اگر پخش های زنده بدون تاخیر نیاز دارید UDP گزینه مناسب تری است.

اما در شرایطی که قصد ارسال عکس، فیلم و سایر فایل ها را دارید TCP کاربردی است زیرا این اطمینان را می دهد که داده ها به درستی ارسال می شوند. همچنین درصورتی که اطمینان از ارسال صحیح داده ها برای شما حائز اهمیت باشد، tpc گزینه مناسب تری است اما اگر ملاک شما سرعت بالا باشد، udp به دردتان خواهد خورد. بنابراین با بررسی فرق بين tcp و udp می توانید تشخیص دهید که کدام مورد برای شما بهتر است.

جدول مقایسه TCP و UDP

جمع بندی

به منظور انتقال داده بین سرورها از پروتکل هایی مانند TCP و UDP استفاده می شود که هر کدام از این پروتکل ها کاربردهایی دارد و از مزایا و معایب خاصی برخوردار است. پروتکل TCP پروتکلی اتصال گرا است که امکان ارسال بدون خطای اطلاعات را می دهد اما پروتکل UDP اتصال گرا نیست و امکان انتقال سریع تر داده ها را فراهم می کند. دو پروتکل tcp و udp تفاوت های مختلفی با هم دارند و می توان با مقایسه آن ها متوجه کاربردهای هر کدام شد.